Category: Ciekawostki

W rocznicę wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 2018 r. o godz. 18.00 w Kościele Farnym w Leżajsku odprawiona została Msza Święta w intencji Ojczyzny i ofiar stanu wojennego. Następnie po nabożeństwie zebrani mieszkańcy wspólnie zapalili „światełko wolności” i przemaszerowali na cmentarz komunalny, gdzie przy Pomniku Ofiar Komunizmu w atmosferze pełnej powagi i refleksji pochyli czoła nad tragedią, która wydarzyła się 13 grudnia 1981 roku.

Uroczystość uświetnił swoją obecnością Oddział Kawalerii Ochotniczej w barwach 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego, który podczas uroczystości oddał salwę honorową oraz odegrał „Ciszę ułańską”.

Zebrani złożyli pod Pomnikiem Ofiar Komunizmu przy Cmentarzu Komunalnym w Leżajsku zapalone znicze, które symbolizują światło wolności.

W obchodach uczestniczyli m.in. Starosta Leżajski Pan Marek Śliż, Burmistrz Leżajska Pan Ireneusz Stefański,  Zastępca Burmistrza Leżajska Andrzej Janas, Przewodniczący Rady Miasta Leżajska Jerzy Jarosz, Pan Paweł Guzy rotmistrz Kawalerii Ochotniczej w barwach 20 pułku ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego, członek Rady Muzeum Ziemi Leżajskiej Pan Stanisław Chmura, przedstawiciele Młodzieży Wszechpolskiej oraz zgromadzeni mieszkańcy Leżajska oraz powiatu leżajskiego.

Uroczystość prowadził Dyrektor Muzeum Ziemi Leżajskiej Pan Jacek Kwieciński.

———————-

Organizatorem wydarzenia było Muzeum Ziemi Leżajskiej oraz Młodzież Wszechpolska Koło w Leżajsku.

Komitetem Honorowym dla uroczystości był Proboszcz Parafii p.w. Świętej Trójcy w Leżajsku ks. Marek Cisek, Starosta Leżajski Pan Marek Śliż, Burmistrz Leżajska Pan Ireneusz Stefański.

Patronat Honorowy sprawował IPN oddział w Rzeszowie.

---

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. na terytorium całego kraju wprowadzono stan wojenny. Decyzję o jego wprowadzeniu starano się zalegalizować antydatowanym Dekretem Rady Państwa z 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym i Uchwałą Rady Państwa w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa. Uzasadniano go potrzebą przeciwdziałania chaosowi i anarchii wywołanych postępowaniem radykalnych działaczy „Solidarności”. W intencji władz komunistycznych leżało zahamowanie wolnościowego zrywu Polaków i niedopuszczenie do demontażu systemu totalitarnego w Polsce. Do operacji wprowadzenia stanu wojennego użyte zostały: „Ludowe” Wojsko Polskie, Milicja Obywatelska i Służba Bezpieczeństwa. We wszystkich województwach ustanowiono komisarzy wojskowych, będących pełnomocnikami Komitetu Obrony Kraju. Działania operacyjne na terenie czterech województw Polski południowo-wschodniej przebiegały podobnie, jak w całym kraju. Funkcjonariusze SB i MO włamali się do siedzib Zarządów Regionów oraz Komisji Zakładowych, skąd wynieśli dokumenty oraz większość sprzętu, demolując przy okazji lokale. Największe, kluczowe zakłady pracy zostały zmilitaryzowane, a kontrolę nad nimi przejęli delegowani komisarze wojskowi. Równocześnie z wprowadzeniem stanu wojennego realizowano zaplanowane i przygotowane przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa operacje „Klon”, „Jodła” i „Azalia”. W ramach operacji „Klon” SB przeprowadziła rozmowy ostrzegawcze z działaczami „Solidarności”. Kryptonimem „Jodła” nazwano akcję internowania wytypowanych przez bezpiekę osób. Już pierwszej nocy, na terenie dzisiejszego Podkarpacia internowano ich ok. 340 (w okresie całego stanu wojennego ok. 445). Celem operacji „Azalia” było zablokowanie łączności telefonicznej. W całym kraju przerwano nadawanie audycji radia i telewizji. 13 grudnia 1981 r. nadawano jedynie telewizyjne oświadczenie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, przewodniczącego powołanej dzień wcześniej Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego – niekonstytucyjnego organu tworzonego przez wyższych oficerów LWP

Zawieszono wydawanie większości gazet. W Polsce południowo–wschodniej ukazywały się tylko „Nowiny” – organ prasowy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie. Wprowadzono cenzurę korespondencji. Od godziny 22.00 do 6.00 obowiązywała godzina milicyjna. Na ulicę wyszły patrole wojskowe. Zawieszono działanie związków zawodowych i wielu organizacji społecznych. Zawieszona została m.in. działalność szkół, placówek kultury, a także organizacji sportowych i turystycznych. Za złamanie przepisów dekretu o stanie wojennym i innych zarządzeń władz groziły surowe kary, do kary śmierci włącznie, które miały orzekać sądy wojskowe w trybie doraźnym.

Część z pozostałych na wolności działaczy „Solidarności”, na znak protestu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, podjęła próby zorganizowania strajków. Akcje strajkowe na terenie południowo-wschodniej Polski miały ograniczony charakter, a ich przebieg nie był tak dramatyczny jak np. w Kopalni „Wujek”. 13 grudnia w Przemyślu doszło do spotkania kilkunastu związkowców, którzy zredagowali treść ulotki, w której nawoływali do strajku powszechnego. Akcje protestacyjne na terenie Przemyskiego próbowano zorganizować m.in. w Zakładzie Chemii Gospodarczej „Pollena-Astra”, Fabryce Pras Automatycznych „Ponar-Plasomat” w Przemyślu oraz w Hucie Szkła Opakowaniowego i Oddziale PKS w Jarosławiu. Na terenie województwa krośnieńskiego doszło do kilku akcji strajkowych. Najbardziej dramatyczny przebieg miał strajk w Fabryce Amortyzatorów „Polmo” w Krośnie. Zakład został otoczony przez kordony MO, ZOMO i wojska. 16 grudnia organizatorzy strajku, aby uniknąć rozlewu krwi strajk zakończyli. Fabryka przez dwa tygodnie była zamknięta, a z pracy zwolniono 205 osób. 14 grudnia blisko 2 tysiące pracowników podjęło strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego – Państwowych Zakładach Lotniczych w Mielcu. W rzeszowskiej WSK-PZL na 6 wydziałach strajk rozpoczęło ok. 1500 osób. Wkrótce jednak, m.in. na skutek rozmów z przybyłymi oficerami wojska, połowa wydziałów przerwała protest. Pod koniec dnia było 200 strajkujących. Strajki podjęto ponadto w Zakładach Magnezytowych w Ropczycach i w rzeszowskim „Dźwigu”. W innych zakładach również doszło do kilku prób podjęcia akcji strajkowej, ale zagrożenie sankcjami wpłynęło na ich zaniechanie. W strajku w Hucie Stalowa Wola, zorganizowanym 14 grudnia przez grupę działaczy Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”, wzięło udział ok. 2,5 tys. osób z 5 wydziałów. Po dwóch godzinach grożenia przez komisarza wojskowego możliwymi represjami protest został przerwany. Strajkowano również w Zakładach Metalowych „Predom-Dezamet” w Nowej Dębie. Po zastraszeniu społeczeństwa władze stopniowo łagodziły niektóre rygory stanu wojennego. Jeszcze przed Świętami Bożego Narodzenia włączono telefony, rozmowy były jednak kontrolowane. Na początku 1982 r. otwarto szkoły, a od lutego także uczelnie. Tego samego roku ograniczono i zniesiono godzinę milicyjną. W marcu 1982 r. zaczęły się ukazywać lokalne, kontrolowane przez władze gazety. Po względnym spacyfikowaniu nastrojów społecznych, 19 grudnia 1982 r. Rada Państwa PRL przyjęła uchwałę o zawieszeniu stanu wojennego z dniem 31 grudnia 1982 r., a 21 lipca 1983 r. Sejm PRL zniósł go na terytorium całego państwa polskiego. (ź: IPN)

 

 

W ubiegły piątek w Muzeum Ziemi Leżajskiej odbył się wernisaż wystawy Ojcowie Niepodległości ze zbiorów IPN w Rzeszowie.

W pierwszej części wernisażu odbyła się prelekcja Pana Zdzisława Fajger – głównego specjalisty z IPN oddział w Rzeszowie nt. „Współtwórcy niepodległości Polski”. Zostały w sposób ciekawy zaprezentowane 3 postaci wybitnych polaków tj. Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego oraz Ignacego Paderewskiego. 

Następnie osoby uczestniczące w wernisażu miały okazję zwiedzić wystawę plenerową „Ojcowie niepodległości” , która umiejscowiona na dziedzińcu przed Muzeum Ziemi Leżajskiej.

13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski w przemówieniu radiowo-telewizyjnym ogłosił, że na terenie całej Polski został wprowadzony stan wojenny. Reżim komunistyczny uderzył w NSZZ „Solidarność” i skupioną wokół związku opozycję, chcąc ratować PRL.

Muzeum Ziemi Leżajskiej oraz Młodzież Wszechpolska zaprasza na obchody, 37. Rocznicy Wprowadzenia Stanu Wojennego w Polsce, które rozpoczną się 13 grudnia br. o godz. 18:00 mszą świętą w intencji Ofiar Zbrodni Komunizmu w Parafii pw. Świętej Trójcy w Leżajsku.  Następnie nastąpi przejście pod pomnik Zbrodni Ofiar Komunizmu przy cmentarzu komunalnym wraz z zapalonym światełkiem pamięci.

Podniosłą atmosferę wydarzenia wzbogaci salwa honorowa oraz odegranie „Ciszy Ułańskiej” przez trębacza Oddziału Kawalerii Ochotniczej, a także Orkiestrę Reprezentacyjną w barwach 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego z Wierzawic pod dowództwem rtm. kaw. och. Pawła Guzy.

Zachęcamy wszystkich do zabrania ze sobą zniczy, które zostaną zapalone oraz złożone pod Pomnikiem Ofiar Komunizmu przy Cmentarzu Komunalnym w Leżajsku jako „światełko wolności”

————————-

Stan wojenny w Polsce trwał od 1981 r. do 1983 r. Został wprowadzony przez Wojciecha Jaruzelskiego oraz władze komunistyczne PRL-u by zahamować aktywność społeczeństwa pragnącego zmiany ustroju państwa. Generał uzasadniał wprowadzenie stanu wojennego możliwością wkroczenia Armii Radzieckiej na teren Polski. Władzę w Polsce przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.

W stanie wojennym została wprowadzona godzina milicyjna tzn. że w godz. 22 – 6 nie można było wychodzić z domów, a po ulicach jeździły czołgi oraz pojazdy wojskowe. Zakazano zmieniania miejsca zamieszkania oraz wprowadzono cenzurę do korespondencji. Zawieszono lub zlikwidowano różne organizacje i związki zawodowe (np. Solidarność, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, Niezależne Zrzeszenie Studentów itd.). Działaczy “Solidarności” oraz opozycji politycznej internowano. Pozostali członkowie związku zawodowego utworzyli Tymczasową Komisję Koordynacyjną działającą w podziemiach i organizującą różne demonstracje, strajki w kopalniach i fabrykach.

Społeczeństwo było przeciwko stanowi wojennemu. Urządzano strajki, ludzie celowo spóźniali się do pracy, aktorzy odmawiali występów w mediach oraz filmach, ludzie rozdawali ulotki oraz malowali na budynkach hasła antyrządowe. Było coraz więcej wydawanych nielegalnych gazet, oraz rozpoczęto nadawanie radia “Solidarność”.

Stan wojenny zakończył się na skutek osłabiającej się gospodarki państwa: brak produktów w sklepach, żywność na kartki, podwyższenie cen jedzenia, energii oraz opału. Został wydłużony czas pracy ludzi by unormować sytuację finansową kraju. W 1992r. Sejm uznał wprowadzenie stanu wojennego za nielegalne.

 

W ostatnim czasie Muzeum Ziemi Leżajskiej było koordynatorem 19 Akcji Polacy Rodakom. W dniu 5 grudnia 2018 r. w Muzeum odbył się uroczysty finał akcji. Zebranych kilka ton żywności trafi do wielu Polaków z przedwojennych polskich województw. Głównie do mieszkańców m.in. Mińska, Brześcia, Łucka, Lwowa, Tarnopola, Drohobycza, a także Sambora, Gródka Jagiellońskiego, Rohatyna, Bóbrki.

Pomoc dotrze w szczególności do najbardziej potrzebujących polskich rodzin, parafii, stowarzyszeń oraz organizacji, w tym harcerzy, strzelców i wielu innych. Na podstawie danych z polskich placówek dyplomatycznych oraz osób, parafii czy organizacji, tworzone są listy z adresami naszych rodaków, którym przekazywana jest pomoc.

W zbiórce oraz pakowaniu darów pomagali m.in.: leżajscy Strzelcy z jednostki JS 2035 oraz uczniowie z klas pożarniczych z Zespołu Szkół Licealnych w Leżajsku, Uczniowie z Zespołu Szkół Technicznych w Leżajsku, leżajscy harcerze, Młodzież Wszechpolska oraz młodzież ze szkół podstawowych i gimnazjalnych z terenu miasta Leżajsk jak tez z terenu całego powiatu leżajskiego.

Wszystkim Darczyńcom, Organizacjom Społecznym, Szkołom, Instytucjom, Urzędom, Firmom Muzeum składa gorące i serdecznie podziękowania – za włączenie się w tą jakże piękną, ale także jakże potrzebną i niezwykle ważną akcję charytatywną.

Organizatorzy w szczególności dziękują Towarzystwu Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Leżajsku za współorganizację tego wydarzenia, firmie Smak Eko Górno oraz Posłowi na Sejm RP Panu Mieczysławowi Miazga za organizację transportu z Leżajska do Lublina, Pracownikowi Biura Poselskiego Posła Mieczysława Miazgi Pani Marcie Stasiowskiej, hurtowni owocowo – warzywnej Lobo z Leżajska oraz restauracji Dębnianka za produkty niezbędne do przyrządzenia regeneracyjnego posiłku.

Muzeum Ziemi Leżajskiej

W związku z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości Starosta Leżajski Marek Śliż oraz Dyrektor Muzeum Ziemi Leżajskiej Jacek Kwieciński od dnia dzisiejszego zapraszają do zwiedzenia plenerowej wystawy usytuowanej przed Muzeum Ziemi Leżajskiej poświęconej Ojcom niepodległości. Wystawę będzie można obejrzeć do końca grudnia 2018 r.

Jednocześnie zapraszamy na wernisaż tej wystawy, który odbędzie się 7 grudnia 2018 r. o godz. 12.00 w Muzeum Ziemi Leżajskiej.

W programie:

– prelekcja Pana Zdzisława Fajger – głównego specjalisty z IPN oddział w Rzeszowie nt. „Współtwórcy niepodległości Polski”
– zwiedzanie wystawy plenerowej „Ojcowie niepodległości” przed Muzeum Ziemi Leżajskiej.

Informacja o wystawie:

Wystawa przygotowana i udostępniona została przez IPN oddział w Rzeszowie.

Wystawa składa się z 10 wolnostojących ekspozytorów trzyplanszowych na planie trójkąta foremnego.

Część wstępna (plansze 2-12) zawiera m.in. opis idei wystawy, mapę Polski z lat 1918-1923 prezentującą proces kształtowania się polskich granic, oś czasu ukazującą najważniejsze wydarzenia procesu odbudowy państwowości, a także przedruki pierwszych stron Monitora Polskiego z pierwszych dni niepodległości. Dodatkowo zaprezentowano również opis towarzyszącej wystawie ogólnopolskiej akcji moja niepodległa.

W głównej części wystawy (plansze 13-30) zaprezentowane zostały postaci Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Wincentego Witosa, Wojciecha Korfantego oraz Ignacego Daszyńskiego. Oprócz wielkoformatowych zdjęć w skali rzeczywistej prezentujących tytułowych „Ojców Niepodległości”, plansze zawierają również krótkie biogramy postaci, a także interesujący wybór fotografii archiwalnych.

Wśród bohaterów wystawy jest artysta, są dyplomaci, żołnierze i politycy, a także działacze społeczni. Reprezentowali różne poglądy polityczne, różnili się przynależnością społeczną i religią, urodzili się pod różnymi zaborami. Mimo to potrafili zjednoczyć się wokół jednego, nadrzędnego celu: NIEPODLEGŁOŚCI. Nie oznaczało to, że we wszystkim byli zgodni i we wszystkim wzorowo współdziałali. Pozostali wierni własnym poglądom, ale wykorzystując sprzyjające warunki zewnętrzne, poprowadzili Polaków ku WOLNOŚCI.

Muzeum Ziemi Leżajskiej w dniu dzisiejszym zaprezentowało dwukrotnie film dokumentalny „Kobiety z Podkarpacia w walce z okupantem” wyprodukowanego przez Fundację Wczoraj i Jutro. 
Obraz oparty jest o wspomnienia dwóch kombatantek; pani kpt. Marii Mireckiej Loryś oraz pani sierżant Władysławy Jedynackiej. 

Film „ Kobiety z Podkarpacia w Walce z okupantem” jest projektem zrealizowanym przez Fundację Wczoraj i Jutro przy pomocy środków przyznanych przez Zarząd Województwa Podkarpackiego, w ramach konkursu dotacyjnego „Niepodległa Wczoraj dziś jutro.”  Film został zrealizowany we współpracy z IPN-em, zabiera w nim głos dr. Krzysztof Kaczmarski Naczelnik Biura Badań Historycznych rzeszowskiego oddziału tej instytucji.

Obraz oparty jest o wspomnienia dwóch kombatantek; pani kpt. Marii Mireckiej Loryś, komendantki pionów kobiecych NOW i NZW, najpierw na Nisko, Rzeszów, a w pewnym momencie nawet na cały kraj, oraz pani sierżant Władysławy Jedynackiej, łączniczki, żony Ludwika Więcława ps. Śląski, jednego z liderów drugiej konspiracji na terenie dzisiejszego województwa podkarpackiego.  Pani Władysława na co dzień mieszka w Leżajsku, natomiast pani Maria do kwietnia mieszkała w Racławicach koło Niska, teraz natomiast przeprowadziła się do domu opieki w Warszawie. Obydwie Panie zachowały świetną pamięć, obydwie również mają niesamowity talent narratorski, przez co ich opowiadań można słuchać z najwyższą przyjemnością, całymi godzinami. W filmie zawarte są też wypowiedzi dzieci bohaterek tamtych czasów, szczególnie pana Stanisława Chmury, córki pani Lidii Greger, również weteranki tamtych czasów. Sam w sobie film ma na celu pokazywać bezinteresowność w walce o ojczyznę, oraz samą rolę kobiet podczas wojny – szalenie ważną chociaż bardzo niedocenianą.

Film ma na celu również kreowanie wśród młodego pokolenia wzorców patriotycznych, oraz poświęcenia dla ojczyzny,  którym przez całe swoje życie kierowały się Panie występujące w filmie. Bardzo ważna jest też popularyzacja historii, do czego nic nie może się przyczynić lepiej, niż bezpośredni jej świadkowie.

Projekt zrealizowany z budżetu Województwa Podkarpackiego

Już jutro (29 listopada) zapraszamy do naszego Muzeum na projekcję filmu dokumentalnego “Kobiety z Podkarpacia w walce z okupantem” wyprodukowanego przez Fundację Wczoraj i Jutro. 
Obraz oparty jest o wspomnienia dwóch kombatantek; pani kpt. Marii Mireckiej Loryś oraz pani sierżant Władysławy Jedynackiej. 
Odbędą się dwie projekcje:
Pierwsza projekcja o godzinie 10.45.
Druga projekcja o godz. 12.00

11 listopada to ważna data dla wszystkich Polaków. Tego dnia Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów.

Z okazji święta 100. rocznicy odzyskania niepodległości Muzeum Ziemi Leżajskiej jak co roku przygotowało wspólne śpiewanie (karaoke) pieśni patriotyczno-żołnierskich przy akompaniamencie Pana Zdzisława Zawilskiego, które jest organizowane w ramach powyższego święta. Wszystkich chętnych zapraszamy 25 listopada o godzinie 17:00 do Sali konferencyjnej Muzeum Ziemi Leżajskiej.

Muzeum Ziemi Leżajskiej zaprasza wszystkich mieszkańców do zwiedzenia okolicznościowej wystawy, przygotowanej w związku z 100. rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę pt. „ 100 lat wolności na Ziemi Leżajskiej  ”. Wystawa składa się z dwóch modułów. Pierwszy stanowi zespół 17. plansz pt. „ Ojcowie Niepodległości – komu zawdzięczamy odzyskanie wolności? ”, przygotowany przez pracowników Muzeum.

Drugi, to unikalne, częściowo wcześniej nieprezentowane zbiory leżajskich kolekcjonerów i twórców: PP. R. Ciryta, K. Kuźniara, J. Śliwińskiego, K. Wojtanowicza, A. Szumilasa, J. Mieleszko, Specjalnego Ośrodka Społeczno – Wychowawczego w Leżajsku  oraz zasobów muzealnych.

Wśród eksponatów ułożonych na osi czasu od początku XX w. do 2018 r. są umieszczone oryginalne pocztówki i zdjęcia z terenów Ziemi Leżajskiej, dokumenty, publikacje książkowe oraz prasa. Narzędzia lekarskie i wyposażenie torby ratownika medycznego, proporczyki, banknoty i szklanki są również świadectwem minionych czasów. Kolekcja okolicznościowych medali przypomina o „Ojcach Niepodległości”, zaś w centralnym punkcie wystawy jest umieszczona kopia popiersia Józefa Piłsudskiego i sztandar leżajskiego oddziału Związku Strzeleckiego z 1927 r.  

Wystawa będzie czynna do końca lutego 2019 r.