W dniu wczorajszym w Muzeum Ziemi Leżajskiej odbyły się obchody 100. rocznicy Traktatu Ryskiego z 1921 r.
Uroczystość rozpoczęła się od zwiedzania plenerowej wystawy pt. „Gorzki Pokój. Traktat ryski 1921 r.”. Wystawa ta pochodzi ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej i zgodnie z założeniem jej autorów eksponowana jest w wybranych polskich miastach. Założeniem ekspozycji jest szerokie nakreślenie genezy traktatu pokojowego, zawartego po zwycięskiej wojnie Polski z sowiecką Rosją, a także ukazanie jego konsekwencji w krótkiej historii „dwudziestolecia” oraz na dłuższym tle relacji polsko-rosyjskich, w tym polsko‑sowieckich (wystawa będzie dostępna do 24 września br.).
Kolejnym punktem programu po wysłuchaniu utworów patriotycznych w wykonaniu uczniów z Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Leżajsku była prelekcja Pana dr. Jacka Magdonia z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie nt. „Blaski i cienie Traktatu ryskiego”.
Na zakończenie przybyły specjalnie na tę uroczystość Pan Robert Godek Dyrektor Departamentu Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego z Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie przedstawił nowo powstały portal Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej. Portal ten jest ogromnym zbiorem materiałów – informacji, zdjęć, wspomnień, zdigitalizowanych eksponatów związanych z kresowym dziedzictwem. Dzięki wirtualnemu Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej pojawiła się nowa przestrzeń do gromadzenia i udostępniania zbiorów w nowoczesnej formie. Głównym zadaniem portalu jest upowszechnianie dziedzictwa Kresów Rzeczypospolitej w jego różnych wymiarach. Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia portalu: https://kresymuzeum.pl/pl/strona-glowna
Na sam koniec uroczystości oprowadziliśmy przybyłych przedstawicieli na czele z Panem Dyrektorem Godkiem po ekspozycji Historii Miasta i Regionu oraz pokazaliśmy postępy prac w adaptowanej piwnicy z przeznaczeniem na cele historycznej ekspozycji multimedialnej.
W uroczystości poza licznie zebraną młodzieżą z Zespołu Szkół Licealnych im. Bolesława Chrobrego wraz z nauczycielem Panem dr. Dariuszem Półćwiartkiem oraz Zespołu Szkół Technicznych im. Tadeusza Kościuszki w Leżajsku wraz z nauczycielem Panią Katarzyną Wiatrowicz uczestniczyli: jako prelegenci Pan dr. Jacek Magdoń z IPN Oddział w Rzeszowie oraz Pan Robert Godek Dyrektor Departamentu Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego z Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie. Ponadto swą obecnością zaszczycił nas Pan Krzysztof Trębacz Członek Zarządu Powiatu Leżajskiego, Pan Antoni Bereziewicz członek Rady Muzeum oraz Pan Leszek Smoła z Sarzyńskiego Stowarzyszenia Eksploracyjnego.
Serdecznie dziękujemy Panu Stanisławowi Jaworskiemu Dyrektorowi Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Leżajsku za zapewnienie oprawy muzycznej.
8 marca 2021 r. minęła 100. rocznica podpisania traktatu pokojowego w Rydze, kończącego wojnę polsko-bolszewicką, na mocy którego zostały wyznaczone granice państwa polskiego na wschodzie. Formalnie pokój zawarła Rzeczpospolita Polska z Białoruską i Ukraińską Republiką Sowiecką. Traktat ryski oznaczał odrodzenie Europy Środkowej. Nie tylko regulował warunki współistnienia Polski i bolszewickiej Rosji, ale de facto potwierdzał niepodległość państw bałtyckich. Zawarcie traktatu ryskiego nie byłoby możliwe, gdyby nie wcześniejsze zwycięstwa w wojnie polsko-bolszewickiej pod Warszawą i w bitwie nad Niemnem.
W Rydze nie zostały uregulowane kwestie Wileńszczyzny i Małopolski wschodniej. Przynależność tych obszarów do Polski oraz ustalenia pokoju ryskiego mocarstwa alianckie uznały dopiero w 1923 r. na mocy decyzji Rady Ambasadorów.
Traktat ryski oznaczał formalne potwierdzenie powstrzymania marszu bolszewickiej Rosji na zachód, co samo w sobie było sukcesem. Jednak ani Niemcy, ani Związek Sowiecki nie chciały pogodzić się z istnieniem niepodległego państwa polskiego. Pokój osiągnięty na mocy traktatu ryskiego przetrwał zaledwie 20 lat. Zburzył go rozbiór Polski dokonany przez Rzeszę Niemiecką i Związek Sowiecki we wrześniu 1939 r.
