13 grudnia o godz. 17:00 mieszkańcy z całego Powiatu Leżajskiego zebrali się licznie przy Pomniku Ofiar Komunizmu w sposób pełen powagi i refleksji pochyli czoła nad tragedią, która wydarzyła się 13 grudnia 1981 roku.
Podniosłą atmosferę wydarzenia zawdzięczamy Oddziałowi Kawalerii Ochotniczej, a także Orkiestrze Reprezentacyjnej w barwach 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego, którzy uświetnili uroczystość poprzez salwę honorową oraz odegranie przez trębacza „Ciszy ułańskiej” przez trębacza. Zebrani zapalili znicze, które symbolizują światło wolności, po czym złożyli je pod Pomnikiem Ofiar Komunizmu przy Cmentarzu Komunalnym w Leżajsku.
O godz. 18:00, w Muzeum Ziemi Leżajskiej, rozpoczęła się druga część obchodów, podczas której zebrani mieli okazję wysłuchać prelekcji specjalisty z Instytutu Pamięci Narodowej Artura Brożyniaka, który opowiedział o walce Polaków z komuną. Zwieńczeniem obchodów była prezentacja filmu pt. „Towarzysz generał idzie na wojnę”.
W obchodach uczestniczyli m.in. Starosta Leżajski Marek Śliż, Burmistrz Leżajska Ireneusz Stefański, Wiceburmistrz Leżajska Andrzej Janas, Dyrektor Biura Poselskiego Posła na Sejm RP Jerzego Paula Radosław Wiatr, Sekretarz Leżajska Agnieszka Wyczarska, Przewodniczący Rady Miasta Leżajska Jerzy Jarosz, przedstawiciele Młodzieży Wszechpolskiej oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Leżajska i okolic.
Organizatorem wydarzenia było Muzeum Ziemi Leżajskiej, Młodzież Wszechpolska, IPN Oddział w Rzeszowie, NSZZ Solidarność.
Patronat nad wydarzeniem objął Starosta Leżajski Marek Śliż oraz Burmistrz Leżajska Ireneusz Stefański.
13 grudnia 1981 r. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Polskie Radio nadało jego wystąpienie o godz. 6 rano. Poinformował w nim Polaków o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju.
Stan wojenny był przygotowywany od ponad roku, a całość nadzorował i wspomagał naczelny dowódca wojsk Układu Warszawskiego marszałek Wiktor Kulikow oraz jego sztab. Sporządzano m.in. projekty różnych aktów prawnych, ustalono listy komisarzy wojskowych mających przejąć kontrolę nad administracją państwową i większymi zakładami pracy, a także wybrano instytucje i przedsiębiorstwa, które miały zostać zmilitaryzowane.
12 grudnia do miast skierowano oddziały pancerne i zmechanizowane, które umieszczono przy najważniejszych węzłach komunikacyjnych, trasach wylotowych, głównych skrzyżowaniach, gmachach urzędowych i innych obiektach strategicznych.
W sumie w pierwszych dniach stanu wojennego internowano około 5 tys. osób, które przetrzymywano w 49 ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. Łącznie w czasie stanu wojennego liczba internowanych sięgnęła 10 tys., a życie straciło około 40 osób, w tym 9 górników z kopalni “Wujek” podczas pacyfikacji strajku 16 grudnia 1981.
Na podstawie dekretu o stanie wojennym zawieszono podstawowe prawa i wolności obywatelskie, wprowadzono tryb doraźny w sądach, zakazano strajków, demonstracji, milicja i wojsko mogły każdego legitymować i przeszukiwać. Wprowadzono godzinę milicyjną od godz. 22 do godz. 6 rano, a na wyjazdy poza miejsce zamieszkania potrzebna była przepustka. Korespondencja podlegała cenzurze, wyłączono telefony, uniemożliwiając między innymi wzywanie pogotowia ratunkowego i straży pożarnej. Większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana i była kierowana przez ponad 8 tys. komisarzy wojskowych. Wprowadzono podwyżki cen żywności, opału i energii.
Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku.
Wszystkim przybyłym serdecznie dziękujemy!
